HDR, DRI - czyli sposób zwiększania zakresu tonalnego - cz. 2

Prezentuje drugą część artykułu Macieja Duczyńskiego o tech. HDR i DRI.

6. DRI

Powróćmy na chwilę do stosowanej bardzo często, jeszcze przed spopularyzowaniem HDR metody określanej jako DRI, czyli zwiększenie zakresu tonalnego. Cel mamy taki sam jak w przypadku HDR, jednak metody, jakimi go osiągamy są inne. Zwykle polega to na utworzeniu dokumentu w Photoshopie, którego warstwy zawierają poszczególne ekspozycje i takie ich zamaskowanie, aby z każdej z nich wydobyć poprawnie naświetlone partie. Nie jest to miejsce na tłumaczenie całej teorii dotyczącej masek, a ja nie jestem osobą kompetentną w tej dziedzinie, postaram się więc opisać to na prostym przykładzie. Celem wprowadzenia: maska to twór przypisany do warstwy, który selektywnie tą warstwę odkrywa lub zasłania. Pojawia się ona w formie prostokąta widocznego po prawej stronie ikonki warstwy. Maska zawsze zawiera tylko odcienie zarości, fragmenty maski w kolorze czarnym powodują, ze warstwa, do której została przypisana jest niewidoczna, fragmenty o kolorze białym uwidaczniają odpowiadające im miejsca warstwy. Szarości ukrywają warstwę odpowiednio do jasności koloru szarego, szary neutralny (128;128;128) powoduje ze warstwa jest widoczna w 50%. Do tworzenia maski możemy użyć dostępnych narzędzi rysunkowych, na przykład pędzla czy gradientów. Poza ręcznym tworzeniem maski, można proces ten w pewnym stopniu zautomatyzować, co pokażę na przykładzie. Wykorzystamy te same fotografie, których użyłem we wcześniejszych rozdziałach dotyczących HDR. Otwórzmy narazie w Photoshopie 2 pliki, ten naświetlony "poprawnie" oraz nieoświetlony. Po otwarciu zaznaczamy ten drugi, kopiujemy i wklejamy go jako warstwę na obraz poprawnie naświetlony. Najszybciej można to zrobić za pomocą skrótów, w tym przypadku: Ctrl-A; Ctrl-C; Ctrl-Tab; Ctrl-V, czyli: zaznacz wszystko; kopiuj; przejdź do kolejnego okna; wklej.
Nasz obraz prezentuje się w tej chwili następująco:

1.


Widzimy, że na palecie Layers mamy w tej chwili dostępne 2 warstwy: Background, czyli w naszym przypadku warstwę zawierającą poprawną ekspozycję oraz warstwę Layer 1 zawierającą zdjęcie nieoświetlone. Warstwa Layer 1 znajduje się na górze stosu, warstwa Background jest w tej chwili na dole, w związku z czym jest niewidoczna. Cala zabawa będzie polegała teraz na takim wymaskowaniu warstwy Layer 1, aby widoczny obraz zawierał pożądaną ilość szczegółów w cieniach oraz w tonach średnich. Aby to zrobić tworzymy maskę. Zaznaczamy warstwę Layer 1 klikając na jej ikonkę na palecie Layers - powinna się ona podświetlić. Klikamy na ikonkę "Create Mask" znajdującą się na dole palety Layers. Obok miniaturki zdjęcia pojawi się biały prostokąt, który symbolizuje maskę.

2.


W tej chwili całość pokryta jest kolorem białym, co oznacza, ze warstwa, do której przypisana jest owa maska jest widoczna. Dla treningu możemy teraz wybrać narzędzie Brush (skrót Ctrl-B), ustawić kolor narzędzia na czarny i zamalować nim część maski. Aby dokonać jakichkolwiek zmian na masce należy ją najpierw zaznaczyć klikając na symbolizujący ją prostokąt na palecie Layers. Teraz zamalowując obszar maski na kolor czarny zaczniemy dostrzegać różnice w obrazie. Tam, gdzie maska jest czarna warstwa stanie się niewidoczna, a zamiast niej ukaże się nam warstwa znajdująca się tuz pod nią na palecie warstw, czyli w naszym przypadku Bacground. W ten sposób moglibyśmy zamalować pędzlem o odpowiednim rozmiarze i miękkości wszystkie obszary warstwy Layer 1, które uznamy za zbyt ciemne pozwalając na uwidocznienie się tkwiącym pod nią obrazem z warstwy Bacground. Jest to oczywiście możliwe do zrobienia, ale bywa czasochłonne, a dobór odpowiednich parametrów pędzla nie jest taki prosty. Posłużymy się teraz gotowym obrazem maski, którym będzie dla nas jedno z naszych składowych zdjęć, to o poprawnej ekspozycji. Aby tak się stało musimy je wkleić do maski. Zaznaczamy warstwę Background; zaznaczamy tkwiący w niej obraz (Crtl-A); kopiujemy go (Ctrl-C), z wciśniętym klawiszem Alt klikamy w symbol naszej maski, w tym momencie powinien się nam pojawić na ekranie podgląd maski, która w tej chwili jest jednolicie biała; wklejamy skopiowany obraz (Ctrl-V). Widzimy przekonwertowany do skali szarości obraz pobrany z naszej bazowej warstwy. Kolejnym krokiem jest odpowiednie rozmycie obrazu zawartego w masce, co pozwoli nam uniknąć zbyt ostrych przejść pomiędzy warstwami. Do tego celu służy narzędzie zwane rozmyciem Gaussowskim dostępne z polecenia: Filter/Blur/Gaussian Blur. Parametr Amount jest zależny od wielkości obrabianego zdjęcia, zwykle dla lustrzanek 6-12 Mpix jest to wartość miedzy 20 a 40 pix. Nasza maska została rozmyta, widzimy ja ciągle na podglądzie.

3.


Aby się go pozbyć klikamy na ikonkę którejkolwiek z warstw na palecie. Pokazuje się nam obraz będący wynikiem zmienianiem naszych warstw. Jest on mało klarowny, moim zdaniem zwiera zbyt wiele jasnych partii pochodzących z warstwy Bacground. Da się to oczywiście skorygować. Przyjrzyjmy się przez chwilę naszej masce, a dokładniej jej histogramowi: zaznaczamy maskę, po czym wydajemy polecenie Image/Adjustments/Levels (Ctrl-L). Tak prezentuje się histogram naszej maski:

4.


Widzimy, że nasza maska nie zawiera bardzo jasnych odcieni zbliżonych do bieli, korygujemy to prawym suwakiem poziomu wejściowego odpowiadającemu za biele, w naszym przypadku wartość tego poziomu obniżyłem do wartości około 215. Potwierdzamy operacje, po czym wracamy do normalnego widoku klikając na którąś z warstw.

5.


Obraz prezentuje się lepiej. Zarówno chmury jak i góry w tle wyglądają teraz znacznie bliżej moich oczekiwań. Zajmijmy się teraz glonami (morszczynem?) w dolnej partii zdjęcia. Posłuży nam do tego 3-cia ekspozycja. Otwieramy nasze prześwietlone zdjęcie, kopiujemy je, po czym wklejamy do obrazu nad którym pracujemy, pojawi się on jako warstwa Layer 2. W tym momencie wklejony obraz przykrył warstwy, nad którymi pracowaliśmy wcześniej. Stworzymy teraz maskę. Będzie wygodniej, jeśli na początku maska ta przyjmie kolor czarny, czyli odsłoni nam znajdujące się pod spodem warstwy. Można to zrobić tworząc maskę tak jak poprzednim razem i zamalować ją na czarno (np. używając narzędzia Paint Buckett Tool), lub wydając polecenie: Layer/Add Layer Mask/Hide All.

6.


Utworzona maska jest w całości czarna. Za pomocą pędzla o odpowiedniej wielkości (zwykle kilkaset pix) oraz twardości (raczej polecam w tym przypadku miękkie pędzle, czyli wartość Hardness 0%) zamalowujemy część maski na biało. W miejscach pokrytych przez nas kolorem białym pokaże się obraz zawarty w warstwie Layer 2, czyli poprawnie naświetlony morszczyn. Takie ręczne operacje wymagają pewnej wprawy w doborze parametrów pędzla, myślę jednak, że każdy z Was po chwili ćwiczenia dojdzie do swoich ulubionych ustawień umożliwiających komfortową pracę.
Obraz w tej chwili prezentuje się następująco:

7.


To, co ciągle mnie nie przekonuje to utracony kontrast i wyblakłe cienie na zboczach. Zajmijmy się najpierw tymi drugimi. Tworzona na początku maska warstwy Layer 1 odsłoniła moim zdaniem zbyt mocno obszar zboczy zalęgający w cieniu. Skorygujmy tą maskę: zaznaczmy ją, po czym za pomocą pędzla o odpowiednich parametrach zamalowujemy obszary, które chcemy skorygować. W moim przypadku kolor narzędzia ustawiony na czarny, pędzel miękki o średnicy około 150 pix, stopień krycia (Opacity) około 50%. Nasz ostateczny obraz znajduje się

8.


Zapisujemy go jako TIFF lub PSD (JPG nie zachowuje warstw). Przed nami ostateczna korekcja. Częstą przypadłością procesu DRI jest utrata kontrastu, tak więc podnosimy go w naszym przykładzie o 15 pkt za pomocą warstwy korekcyjnej. Na drugiej warstwie korekcyjnej podniosłem nasycenie. Kolejna warstwą korekcyjną modyfikujemy poziomy, w moim przypadku rozjaśniłem biele i obniżyłem jasność półtonów. Tak prezentuje się ostateczna wersja:

9.


Pozostaje nam kadrowanie, zmiana rozmiaru i ostrzenie. Te czynności wykonujemy zawsze na końcu, zgodnie z formatem wyjściowym. Zupełnie inaczej wyglądają te operacje dla prezentacji zdjęcia na ekranie monitora, a inaczej w przypadku wydruku w większym formacie.

7. Utworzenie i obróbka HDR w Photomatix

Przechodzimy do naszego przykładu. Oto fotografie, z których skorzystamy.

10.


11.


12.


7.1. Utworzenie pliku HDR

Otwieramy program, wydajemy polecanie: HDR/Generate (skrót Ctrl-G), wybieramy pliki

13.


decydujemy o zastosowaniu funkcji wyrównania, czyli Align Sorces Images Before Generating HDR, pozostawiamy domyślne ustawienia krzywych, czyli Assume Standart Curve i potwierdzamy OK.

14.


Jeśli nasze pliki pochodzą z kilku ekspozycji tej samej sceny i zachowały one dane EXIF, program przejdzie do generowania obrazu HDR. W każdym innym przypadku pojawi się kolejne okno, w którym będziemy musieli określić parametry ekspozycji a dokładniej skok E.V. z jakim została wykonana seria i potwierdzić, ewentualnie skorygować, zasugerowane przez oprogramowanie wartości.

15.


Po chwili ukazuje się nam obraz i tym razem dodatkowe okienko. Najeżdżając kursorem na poszczególne fragmenty obrazu ukazuje się w nim "normalny" podgląd pliku w wybranym obszarze. Warto sprawdzić w kilku miejscach czy obraz widziany w powiększeniu 100% ma odpowiednią jakość, tym sposobem możemy stosunkowo łatwo wykryć ewentualne przesunięcia pomiędzy kadrami.Należy to zrobić właśnie teraz, żeby nie mieć potem przykrych niespodzianek po wykonaniu całej obróbki. Jeśli takowe się pojawiają należy zacząć proces odnowa zaznaczając Align Sorces Images Before Generating HDR. Jeśli przesunięcia pojawiają się pomimo zastosowania wyżej wymienionej funkcji można spróbować użyć zaawansowanego wyrównywania. Proces wygląda w tym przypadku nieco inaczej niż opisywany poprzednio, nie wydajemy polecenia HDR/Generate HDR, zamiast niego otwieramy (Ctrl-O) nasze fotografie i przechodzimy do zaawansowanego wyrównywania dostępnego z polecenia: Utilities/Advanced Align/Semi Manual.

Możemy także po wydaniu polecenia HDR/HDR Histogram (skrót Ctrl-H) podejrzeć histogram a na nim odczytać obliczony przez oprogramowanie faktyczny zakres tonalny. Plik możemy zapisać w jednym z dostępnych formatów, ewentualnie odrazu przejść do kolejnego kroku, czyli odsłaniania obrazu w akceptowalnej przez nas formie.

Tak wygląda wygenerowany przez Photomatix obraz HDR.

16.


7.2. Odsłonięcie obrazu HDR

Wydajemy polecenie HDR/Tone Mapping (Ctrl-T)

17.


Począwszy od wersji 2.3 Photomatixa mamy dostępne 2 sposoby odkrycia obrazu HDR, są to Details Enhancer oraz Tone Compressor.

Wyboru dokonujemy w ramce Method. Zacznijmy od tej pierwszej.

7.2.1. Details Enhancer

Na ekranie pojawia się podgląd obrazu przy domyślnych/ostatnio użytych parametrach. Przed nami istotny element procesu czyli dobranie odpowiednich parametrów. Znaczenie poszczególnych, dostępnych na tym etapie obróbki suwaków:

- Strength - zakres od 0 do 100. Określa stopień w jaki wzmocniony będzie lokalny kontrast. Wartości bliższe 0 dają mniejsze wydobycie detali z cieni i świateł, bliższe 100 dają więcej szczegółów ale stwarzają nieprzyjemny, nienaturalny efekt. Wartość domyślna to 70, zwykle korzystam z zakresu 50 – 80. Wysokie wartości dają dramatyczne efekty w chmurach, zbyt dramatyczne…

- Color Saturation - nasycenie wszystkich kanałów RGB, wartości od 0 do 100, domyślnie 46, u mnie między 50 a 70 zwykle. Funkcja chyba nie jest niezbędna na tym etapie obróbki i mam wrażenie, że mogłaby spokojnie zostać zablokowana na poziomie 50%.


- Light Smoothing - daje możliwość wygładzenia nienaturalnych przejść tonalnych. Wartości od -2 do 2 z krokiem 1. W zasadzie jedyne moim zdaniem użyteczne ustawienia to 1 i 2. Przydałoby się coś pomiędzy, gdyż czasami różnica jest zbyt duża. Wartość 2 daje wygładzenie aureoli przy przejściach z partii bardzo jasnych do bardzo ciemnych, co daje bardziej naturalny efekt, wartość 1 daje efekt bardziej dramatyczny ale czasami powstałe aureole przeszkadzają w odbiorze. Ważne dla użytkowników Photomatix ver 2.2 i starszych, program bardzo źle radził sobie z dużymi plikami, w zasadzie dla plików o szerokości większej niż 3000 pix użycie wartości 2 było praktycznie niemożliwe, gdyż utworzony obraz zawierał zaczernione partie, przypominające winietę, w skrajnym przypadku pokrywające połowę obrazu. W wersji 2.3 nie dostrzegłem takich problemów.

- Luminosity - suwak odpowiada za ilość szczegółów wydobytych z cieni oraz za globalna jasność obrazu. Wartości z zakresu -10 do 10, domyślnie 0.

- Micro-contrast - poziom wydobycia lokalnych detali. Wartości od -2 do 2 z krokiem 1. Praktycznie zawsze zostawiam domyślną wartość 2.

- Micro-smoothing - złagodzenie lokalnego wzmacniania detali. Wartości od 0 do 30, domyślnie 2. W praktyce stosuję od 0 do 10. Wzrost wartości pozwala unikać niepożądanych efektów wzmacniania detali takich jak szum pojawiający się często na niebie podczas obróbki HDR.

- White Clipping - Black Clipping- suwaki pozwalające kontrolować minimalne i maksymalne wartości poziomów w obrazie wyjściowym. Nie ma tutaj pełnej kontroli bo Photomatix odcina automatycznie nieużyteczne jego zdaniem pasma. Wartości dostępne z zakresu 0 – 5%. Domyślnie White Clipping 0.25%, Black Clipping 0%. Wartości te dobieramy obserwując histogram oraz podgląd zdjęcia, najlepiej tak, żeby uniknąć odcięć.

- Pixel depth of output image - zastosowana w wyjściowym obrazie głębia kolorów. Pozawala uzyskać obraz 8 lub 16 bitowy (ilość bitów na kanał). Obraz 16 bitowy może być zapisany jedynie w formacie TIFF. Domyślnie 8 bitów, ustawienie domyślne można zmienić w opcjach.

Poniżej suwaków dostępne mamy 4 przyciski:

- Default - przywraca domyślne ustawienia wszystkich dostępnych w tej metodzie funkcji,
- Previous - ustawia wszystkie wartość na poziomie na jakim były one przez nas dobrane podczas pracy z poprzednim plikiem,
- Save - zapisuje dobrane przez nas ustawienia w pliku o rozszerzeniu XMP,
- Load - wczytuje ustawienie poszczególnych funkcji zapisane w pliku o rozszerzeniu XMP.

Poniżej wyżej wymienionych przycisków wybieramy jeden z 3 dostępnych rozmiarów pliku w oknie podglądu.

W naszym przykładzie wartości poszczególnych parametrów kształtują się następująco:

- Strength 78
- Color Saturation 82
- Light Smoothing 2
- Luminosity -2
- Micro Contrast 2
- Micro Smoothing 2
- White Clip 4.235
- Black Clip 0.250

Nie ma ustawień uniwersalnych, pasujących do wszystkiego, w każdym przypadku wymaga to poświecenia chwili uwagi . Uzyskany obraz prezentuje się następująco:

18.


7.2.2. Tone Compressor

Nowa metoda odkrywania HDR w wersji 2.3. Daje ona zdecydowanie łagodniejszy obraz o mniejszym zakresie tonalnym szczególnie jeśli chodzi o cienie, metoda mniej użyteczna natomiast często pomocna w dalszej obróbce. Można ją zastosować do lokalnej korekty wyników uzyskanych w Details Enhancer.

19.


8. Ostateczny szlif

A może raczej początek drogi... Rożnie to bywa, zdarza się, że efekt pracy oprogramowania HDR jest bliski naszym oczekiwaniom, zwykle jednak znacznie od nich odbiega, przed nami więc długa droga aby bazując na otrzymanym pliku stworzyć coś, co będzie odpowiadało naszym wymaganiom.
Tutaj każdy ma swoje pomysły na obróbkę więc nie ma sensu żebym cokolwiek sugerował. Powiem tylko, że w moim przypadku utworzyłem 2 warstwy korekcyjne, jedną do modyfikacji kontrastu/jasności, drugą do poziomów. Po podniesieniu kontrastu, przyciemnieniu półtonów i wymaskowaniu miejsc, których obróbka nie powinna dotyczyć obraz wygląda tak:

20.         


Przesłodzone pewnie? Nieważne...

Autor: Maciej Duczyński
kontakt: macduc@o2.pl